Autor, redaktor naczelny miesięcznika Elektronika dla wszystkich, znany popularyzator tematyki elektronicznej, w niezwykle przystępny sposób przekazuje wiedzę z zakresu elektroniki, umożliwiając niedoświadczonemu Czytelnikowi zbudowanie pierwszych własnych urządzeń elektronicznych przydatnych w codziennym życiu, zaczynając od najprostszych układów. W czasie wypraw Czytelnik zapoznaje się z elementami elektronicznymi, takimi jak różnego rodzaju diody, analogowe układy scalone i układy cyfrowe, umożliwiającymi zbudowanie zasilaczy, generatora impulsowego, syreny alarmowej, czujnika zbliżeniowego, detektora wilgoci, sygnalizatora drzwiowego, tańczących światełek, przełącznika sensorowego, turbodopalacza do budzika dla śpiochów, wirującego kółka, przełącznika zmierzchowego i innych. Odbiorcy: młodzi czytelnicy zainteresowani wykonaniem prostszych układów elektronicznych, niemający doświadczenia w dziedzinie elektroniki oraz wszyscy zainteresowani majsterkowaniem.
Spis treści:
Plan wypraw
Wyprawa czwarta (A4)
Ćwiczenia1. Prąd zmienny i przemienny. Świecące paski
2. Prostownik jednopołówkowy (półokresowy)
3. Najprostszy zasilacz
4. Prostownik mostkowy. Najprostszy zasilacz
5. Moc i ciepło. Obciążalność rezystorów
6. Moc strat tranzystora
7. Podwajacz napięcia
8. Kondensator a prąd zmienny
9. Cewka a prąd zmienny
10. Dioda Zenera
11. Zasilacz stabilizowany
12. Typowy zasilacz stabilizowany
13. Zasilacz regulowany
14. Źródła napięcia odniesienia. Regulowana dioda Zenera
15. Zasilacz laboratoryjny
16. Ładowanie akumulatorów NiCd. Stabilizator prądu
17. Rozładowarka akumulatorków NiCd
18. Ładowanie akumulatorów kwasowych
Biblioteczka praktyka
Wyprawa piąta (A5 = C1 – cyfrowa) 39
Ćwiczenia1. Podstawowe bramki. Bramka jako... bramka 41
2. Czujnik zbliżeniowy 45
3. Przerzutnik RS 49
4. Przełącznik sensorowy 51
5. Sygnalizator uniwersalny. Detektor wilgoci 53
6. Mrygadełko i piszczyk 55
7. Powielacz napięcia 58
8. Perpetuum mobile 59
9. Laboratoryjny generator przebiegu prostokątnego 59
10. Praktyczna syrena alarmowa 61
11. Cyfrowe tańczące światełka 62
12. Uniwersalny sygnalizator drzwiowy. Opóźnienie
i skracanie impulsów 63
13. Syrena alarmowa z głośnikiem 64
Biblioteczka praktyka 65
Wyprawa szósta (A6 = C2 – druga cyfrowa)
Ćwiczenia1. Histereza
2. „Czyszczenie” sygnałów
3. Czarodziejski generator
4. Optyczno-akustyczny symulator alarmu
5. Patchwork, czyli (widmowa) makatka
6. Turbodopalacz do budzika (dla śpiochów)
7. (Dyskotekowy) łańcuch świetlny
8. Wirujące kółko
9. Tester tranzystorów
10. Układ 4047. Precyzyjne generatory
11. Układ 4541.Uniwersalny układ (długo)czasowy
12. Kostka 4538. Centralka alarmowa
13. Układ 4046. „Przeraźliwa” syrena alarmowa
Biblioteczka praktyka
Drogi Czytelniku!
Gdy pierwszy raz w życiu stajesz na nartach, nie odbywa się to na szczycie Kasprowego. Szukasz jakiegoś łagodnego, mało stromego stoku, jednym słowem – oślej łączki. Dopiero gdy na takiej oślej łączce nauczysz się podstaw, będziesz w stanie bezpiecznie zjechać z Kasprowego.
Niniejsza książka jest odpowiednikiem wypraw na taką oślą łączkę. Poszczególne wyprawy pozwalają poznać kolejne najważniejsze zagadnienia elektroniki. Kurs pomyślano tak, by przede wszystkim bawić, a przy okazji uczyć. Zabawa polega na wykonywaniu różnych pożytecznych i ciekawych układów.
W niniejszym cyklu wszelkie interpretacje fizyczne są mocno uproszczone (o ile w ogóle są), a uwaga jest skierowana na zagadnienia praktyczne. Uwydatnia to charakterystyczna struktura kursu – każdy odcinek zawiera cztery bloki, wyróżnione kolorami.
Najważniejszy blok to umieszczone na białym tle Ćwiczenia praktyczne. Podane tu informacje całkowicie wystarczą do zbudowania i uruchomienia opisanych układów. Nie lekceważ tych ćwiczeń! Samo przeczytanie tekstu nie dostarczy Ci wszystkich najważniejszych informacji. Dopiero praktyczne wykonanie i zbadanie zaproponowanych układów pozwoli wyciągnąć wnioski i w pełni zrozumieć opisane zagadnienia.
Wyróżniony zielonym kolorem ELEMENTarz przybliża użyte w ćwiczeniach elementy oraz zawiera inne niezbędne wiadomości.
Warto poświęcić trochę czasu i starannie przeanalizować zamieszczone na żółtym tle TECHNIKAlia – czyli najważniejsze wyjaśnienia techniczne. Biblioteczka praktyka – czwarty blok umieszczony na końcu każdej wyprawy jest przeznaczony dla osób, które chcą projektować własne układy. W tej części prezentowane są podstawowe wiadomości niezbędne młodemu konstruktorowi.
Trzy pierwsze wyprawy w świat elektroniki zawarte są w książce o takim właśnie tytule, wydanej w roku 2004. Niniejsza książka zawiera trzy kolejne wyprawy: A4…A6. Aby bezboleśnie rozpocząć swą przygodę z elektroniką warto zacząć od wyprawy pierwszej, oznaczonej A1. Podano tam podstawowe informacje wstępne, w tym dotyczące montażu oraz kodu kolorowego, stosowanego do oznaczania rezystorów.
Natomiast niniejsza książka rozpoczyna się od wyprawy czwartej, dotyczącej układów zasilających. Na tej wyprawie zajmiemy się bardzo pożytecznymi układami: prostownikami, zasilaczami i stabilizatorami. Poznasz też podstawowy przyrząd pomiarowy elektronika – oscyloskop. Oczywiście nie musisz kupować oscyloskopu – wszystkie opisane ćwiczenia wykonasz z powodzeniem bez niego. Do ćwiczeń będzie natomiast niezbędne źródło napięcia zmiennego – proponuję wykorzystać zasilacz napięcia zmiennego o oznaczeniu AC 12/300.
W ramach wypraw piątej i szóstej zajmiemy się układami cyfrowymi. Określenie „technika cyfrowa" może budzić obawy, że chodzi o coś bardzo trudnego. Niektórzy są przekonani, że jeśli jest „cyfrowa", to ma ścisły związek z matematyką, i to wyższą matematyką. W rzeczywistości ta dziedzina elektroniki okazuje się bardzo łatwa do opanowania. Wbrew pozorom okazuje się zdecydowanie łatwiejsza niż technika analogowa, którą zajmowaliśmy się na poprzednich wyprawach. Tak! Przekonasz się o tym osobiście już podczas piątej wyprawy.
Zapewniam Cię, że zaczynając znajomość z techniką cyfrową od tak zwanych układów CMOS nie musisz mieć żadnej wiedzy matematycznej. Musisz jednak wiedzieć, co to jest rezystor i kondensator. Musisz też znać zasady oznaczania rezystorów i kondensatorów oraz wiedzieć, co to jest i jak działa tranzystor, zarówno zwykły, bipolarny, jak i polowy (MOSFET). Zagadnienia te wyczerpująco omówiono podczas dwóch pierwszych wypraw zawartych w pierwszym tomie.
Do wykonania wszystkich układów tej „cyfrowej" wyprawy wystarczą schematy i fotografie zamieszczone w artykule. Do ich zasilania najlepiej nadaje się stabilizowany zasilacz wtyczkowy 12V 250mA, a w większości ćwiczeń możesz wykorzystać baterię 9 V.
Komplet elementów do budowy wszystkich ćwiczeń trzech opisanych wypraw można zamówić w firmie AVT jako zestawy A04, A05 i A06. Elementy możesz lutować, możesz też wykorzystać uniwersalną płytkę stykową. Informacje handlowe podane są na stronie 38.
Życzę sukcesu na wyprawach w świat elektroniki
Piotr Górecki
Autor jest Redaktorem Naczelnym czasopisma Elektronika dla Wszystkich (www.edw.com.pl), przeznaczonego między innymi dla początkujących elektroników oraz elektroników-hobbystów.
